Sjoemelsoftware

Er valt de laatste tijd veel te lezen over het woord "sjoemelsoftware", een woord dat de laatste tijd vooral in verband wordt gebracht met auto's, en zelfs met telefoons en televisies. Er is zelfs sprake van een echte nominatie voor de verkiezingen van "het woord van 2015".

Tijd voor een korte analyse: waar hebben we het eigenlijk over?

Laat ik beginnen met het woord "software". Dit is een gangbaar woord voor (computer) programmatuur (van Dale). (Computer) programmatuur (programma code) is een verzameling instructies die ter uitvoering aan een computer worden aangeboden.

En sjoemelen is, volgens dezelfde van Dale:

sjoe·me·len (sjoemelde, heeft gesjoemeld)
oneerlijke trucjes toepassen; knoeien

Wat zou sjoemelen toch met software te maken kunnen hebben?

(Computer) programmatuur (programma code) is een verzameling instructies die door een programmeur worden opgesteld in een strak gedefinieerde taal (programmertaal). Aan een programma code valt niets te sjoemelen: als de programma code niet voldoet aan de standaard, wordt deze niet door computer uitgevoerd.

(Computer) programmatuur wordt onpersoonlijk en snel uitgevoerd. En zelfs als je software probeert om te kopen of met smeekbeden de werking ervan probeert te beinvloeden zal dat niet lukken. Menig software gebruiker en helpdesk medewerker zal dit beamen.

En zelfs de computer die de software uitvoert is onvermurwbaar. Een computer rekent voortvarend met bits, enen en nullen, geen 0,5, 1,7625 of een willekeurige waarde ertussenin. En ook hier is invloed van buitenaf zinloos. Het blijven enen en nullen, tenzij de stekker eruit gaat.

Andere mogelijkheden voor gejoemel? Misschien diegenen die verantwoordelijk zijn voor het maken van de software? Ook programmeurs zetten de eisen en wensen van hun opdrachtgevers om in programmacode. Hoewel er zat programmeurs zijn die de titel "knoeier" (of prutser) meer dan waard zijn, wil ik ook deze groep niet koppelen aan het woord sjoemelen. Sjoemelen in tenslotte oneerlijk gedrag. En knoeien, hoe verwerpelijk ook, valt daar niet onder.

Software sjoemelt dus niet, computers sjoemelen niet en zelfs de programmeurs die de software maken sjoemelen niet. Software heeft mijnsinziens dus niets met sjoemelen te maken.

De nominatie van het woord "sjoemelsoftware" voor de verkiezingen van "het woord van 2015" vind ik daarom niet gepast. Het is weliswaar een bestaand woord, maar het verwijst naar iets dat mijnsinziens niet bestaat. En dat kan niet. Het is geknoei met woorden, een truukje om publiciteit te krijgen. En dit is oneerlijk gedrag; gesjoemel dus.

Ik wil daarom het volgende woord introduceren: "woordsjoemel" (gesjoemeld met een woord).

Bij deze nomineer ik "woordsjoemel" als "woord van 2015".

Politiek rendementsdenken krijgt vorm in het Politiek Prestatie Dashboard

Den Haag, 8 april 2015, van onze redactie ter plaatse.

De NOS schreef het al: "Kamerleden hoeven binnenkort niet meer de presentielijst te tekenen voor een vergadering. Als ze hun pasje gebruiken om het Kamergebouw binnen te komen, worden ze automatisch geregistreerd als aanwezig.".

Volgens kamervoorzitter Van Miltenburg wordt het dan veel gemakkelijker om vast te stellen of er voldoende Kamerleden zijn om een vergadering te kunnen beginnen. Hiervoor is namelijk een zogenaamd "quorum" nodig, het minimale aantal van 76 leden die de presentielijst hebben getekend.

(bron: http://nos.nl/artikel/2028953-tweede-kamer-krijgt-elektronische-presentielijst.html)

Wat echter niet vermeld werd is dat de plannen in Den Haag veel verder gaan dan deze elektronische presentielijst. Onze redactie ging op onderzoek uit en ontdekte dat politiek Den Haag bezig is met een ware revolutie op het gebied van transparante rendements politiek. De aangekondigde renovatie van de Tweede Kamer die tussen de vijf en dertien jaar zal gaan duren is slechts een dekmantel voor dit ambitieuze project.

Rendementsdenken

"Tsja, het is allemaal begonnen met het 'rendementsdenken', waar de politiek een groot voorstander van is. Maar uiteindelijk wil ook de kiezer toch weten wat zijn stem oplevert", aldus Nico Erdmans, projectmanager van dit ICT project. "Om het rendement in vergelijkbare en harde cijfers uit te drukken is de PPI (Politics Performance Indicator) gedefinieerd. Dit is een afgeleide van de KPI (red: Key Performance Indicator) en geeft op basis van meetbare factoren een cijfer waarmee de performance van individuele politici, politieke partijen en commissies kunnen worden gemeten en met elkaar kunnen worden vergeleken."

Interactief dashboard

Als basis voor het hele concept worden de aanwezigheidscijfers gebruikt, die vrij gemakkelijk via internet met de burger gedeeld kunnen worden. Via een interactieve plattegrond van de tweede kamer (zie schermafdruk) zal de burger real time kunnen zien welke kamerleden aanwezig zijn en wat hun PKI scores zijn. Naadloze integratie met het Facebook social platform zorgt ervoor dat de kiezer direct kan reageren op deze cijfers via een "Like" of "Dislike".

Het draait toch weer om de eigen politieke puntjes

Er is echter nog discussie over de precieze definitie van de gebruikte PPI's. Welke factoren precies meetellen, wat precies wordt verstaan onder "een bijdrage aan de samenleving" en "welke stemmen meetellen" zorgt voor veel discussie. Met name het enorme aantal ongeldige en blanco stemmen is voor veel kamerleden een reden om de waarde van de PPI bepaling in twijfel te trekken. De hele renovatie van de tweede kamer gebouwen zou, aldus enkele kamerleden, een negatief effect hebben op de punten. Hiervoor zou eerst compensatie moeten komen. "Maar daar komen wij uiteindelijk wel uit", aldus een optimistische Erdmans.

De eerste resultaten

In het onderstaande screenshot zijn de namen van de bemeten politici onherkenbaar gemaakt. Hoewel het gaat om echte "live data", dat wil zeggen dat het systeem wordt gevoed met echte prestaties van de politici, mochten echte namen niet gebruikt worden. Een brede vertegenwoordiging uit de tweede kamer maakte hier bezwaar tegen, nadat de eerste proefresultaten door het implementatieteam bekend werden gemaakt. "Natuurlijk staan wij positief tegenover transparantie en juichen wij innovatie toe, maar wij moeten natuurlijk wel de kans krijgen te wennen aan het constant in- en uitchecken.", aldus een van de kamerleden, die voor onze verslaggevers anoniem wilde blijven.

Eindeloze mogelijkheden

Volgens projectleider Nico Erdmans zijn de mogelijkheden eindeloos; naast de koppeling van de elektronische presentielijst aan de
PKI's kan bijvoorbeeld ook gedacht worden aan mogelijkheden om direct in contact te treden met de politici zelf. Via presence (red: aan/afwezigheids indicator) en instant messaging (red: chatten) kan een politicus die niet op zijn plek zit bij een belangrijke vergadering meteen tot de orde worden geroepen en door de burger worden gesommeerd om weer aan het werk te gaan. "En daarbij hoeft het niet te blijven", aldus een enthousiaste Erdmans, "uiteindelijk kan de cirkel rond worden gemaakt door dit hele platform te koppelen aan de diverse kieswijzers." Hiermee zou de burger in de toekomst in een oogopslag de punten in een verkiezingsprogramma kunnen vergelijken met de PPI scores van de betreffende partij op deze onderwerpen. Daarmee wordt het platform een vergelijkingssite waarmee tijdrovende en geldverslindende verkiezingstournees en politieke debatten in een keer tot het verleden behoren.

"De mogelijkheden zijn werkelijk oneindig! We hebben het nog niet eens gehad over de mogelijkheden die 'the internet of things' ons in de toekomst zal bieden." Volgens trendwatchers kunnen kamerleden hierdoor worden voorzien van een chip met ingebouwde WiFi aansluiting waardoor ze op ieder moment van de dag via internet zijn te volgen en aan te spreken, en dit niet alleen in verkiezingstijd.

Haalbaarheid op de lange termijn

Of deze ontwikkelingen ook echt zullen doorgezet valt echter te betwijfelen. Er zijn in de tweede kamer grote twijfels gerezen over de financiele haalbaarheid van deze uitbreidingen. Men is klaarblijkelijk bevreesd dat ook dit overheids ICT project financieel niet in de hand te houden is. "Hoewel dit natuurlijk een uitstekend voorbeeld is van een mooie en succesvolle ICT innovatie, kunnen we dit misschien maar beter beschouwen als een waardevolle tijdelijke test waarmee we als klein landje in ieder geval hebben aangetoond dat we voor kunnen lopen in de vaart der volkeren.", aldus een trotse maar voorzichtige politicus.

Onze redactie zal deze ontwikkelingen in ieder geval nauwgezet in de gaten houden.